ΜΑΝΗΠΑΙΔΕΙΑ MANIPEDIA Η ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ : Η ΜΑΝΗ ΞΑΓΝΑΝΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ

Η ύλη της Εγκυκλοπαίδειας της Μάνης συμπληρώνεται συνεχώς

<!-- AddThis Button BEGIN

</ body>. -->

Η ΜΑΝΗ ΞΑΓΝΑΝΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ

Μόνο η Μάνη παραμένει ελεύθερη.

Η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774

Στον ένδοξο Μοριά, μόνο η Μάνη παρέμενε πλέον ελεύθερη στα τέλη του 1770 και οι Τουρκαλβανοί, μετά την οικτρά τους αποτυχία στα βουνά της Μάνης, θα επιχειρούσαν να καταστείλουν άλλες εστίες εξέγερσης όπως το Σούλι και τα Σφακιά.

Για τους Μανιάτες σκέφθηκαν να εφαρμόσουν άλλες μεθόδους. Βαρύς όμως ήταν ο φόρος αίματος για το Ελληνικό γένος που πλήρωσε την επανάσταση αυτή με 400.000 νεκρούς.

Στο μεταξύ υπογράφτηκε μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή με αρκετά διπλωματικά οφέλη για τη Ρωσία που ορισμένα εξ’ αυτών ωφέλησαν τους Μανιάτες και ευρύτερα τους Έλληνες, όπως η αμνηστεία των επαναστατών και κυρίως τα «εμπορικά προνόμια ναυσιπλοΐας» των προστατευομένων της Ρωσίας που έθεσαν τις προϋποθέσεις για την εθνεγερσία του 1821.

Xαλκογραφία: ΤΑΙΝΑΡΟ - ΠΟΡΤΟ ΚΑΓΙΟ
1688, O. Dapper

ΟΙ ΜΠΕΗΔΕΣ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

H Μάνη Ημιαυτόνομη Ηγεμονία - «Μπας Μπεηλίκι» - από το 1776. Το Διοικητικό σύστημα των Καπετανίων

Οι Τούρκοι , αφού δεν κατόρθωσαν να υποτάξουν τη Μάνη με τα όπλα, προσπάθησαν να ασκήσουν κάποια επιρροή πάνω της αναγόρευοντάς τη «Μπας Μπεηλίκι».

Την απέσπασαν από το «Σαντζάκι» του Μοριά και την έθεσαν στην δικαιοδοσία του «Καπουδάν Πασά» (Αρχιναύαρχου του Αιγαίου) πιστεύοντας ότι: «ίσως είναι πιο εύκολο να πιέζουν τη Μάνη από τη θάλασσα» και ανέπτυξαν το θεσμό της καπετανίας, ενώ παράλληλα επέβαλαν 16000 γρόσια ετήσιο φόρο.

Καπετανίες

Ήσαν τιμάρια της Μάνης καλούμενες και επαρχίες - που αποτελούνταν από έναν ή περισσότερους οικισμούς και διοικούνταν από τον καπετάνιο που είχε την στρατιωτική και πολιτική εξουσία, ήταν αιρετός και είχε την υποχρέωση είσπραξης των φόρων (παρακρατούσαν το 1/3 και το υπόλοιπο πήγαινε στο Μανιάτμπεη και στους Τούρκους).

Ο «Μανιάτμπεης»

Οι καπετάνιοι εξέλεγαν τον «Μπάς Καπετάνιο» ( Ηγεμόνα της Μάνης ) που είχε την Κεντρική Εξουσία, το δικαίωμα άσκησης διεθνούς εμπορίου και την υποχρέωση είσπραξης φόρων από τους καπεταναίους.

Από τα προνόμια αυτά οι Μπέηδες ( αλλά και οι καπεταναίοι ) απέκτησαν οικονομική και κοινωνική ισχύ που τις παραμονές του 1821, απέβη πολύτιμη.

Αυτόνομη η Μέσα Μάνη και Ακαθέλκυστη στους δελεασμούς των Τούρκων

Φυσικά τα παραπάνω δεν ίσχυσαν σ’ολόκληρη τη Μάνη. Η Μέσα Μάνη ήταν ελεύθερη και δεν είχε ούτε φόρους, ούτε την εξουσία του Μπέη και των καπετάνιων ( πρώτος της καπετάνιος υπήρξε ο Πετρό-μπεης- Μαυρομιχάλης ).

Τζανέτος Κουτήφαρης 1^ος Μπέης της Μάνης το 1776-1779

Πρώτος Μπέης του νέου συστήματος διοίκησης ανεδείχθη ο Κουτήφαρης, τον οποίο καθαίρεσαν και εκδίωξαν οι Τούρκοι. Τον διαδέχθηκε ο Μιχαήλ Τρουπάκης (1779-1782), ο οποίος περιέθαλπε τους «κλέφτες» και γι’ αυτό απαγχονίστηκε από τους Τούρκους

Φωτογραφία - Εικόνα: Οίτυλο.

Το Κάστρο της Κελεφάς στο βάθος

Η ΚΛΕΦΤΟΥΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΗΡΩΪΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΒΕΝΕΤΣΑΝΑΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΑΝΙΑ ΤΟ 1780

Οι Τούρκοι προσπάθησαν να πνίξουν κάθε «ίχνος επαναστατικότητας» ενώ οι Έλληνες άρχισαν να παίρνουν τα μονοπάτια που οδηγούσαν μακριά από τον εξευτελισμό και την ταπείνωση και έτσι θέριευε η κλεφτουριά και το αρματολίκι που όπως ήταν φυσικό εξαπλώθηκε και στα κρησφύγετα της Μάνης.

Εδώ είχαν τα λημέρια τους θρυλικοί κλέφτες όπως οι Κολοκοτρωναίοι, ο Παναγιώταρος Βενετσανάκης από τη Μέσα Μάνη και ο Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης.

Ο Χασάν Πασάς, αρχιναύαρχος και Σερασκέρης της Ρούμελης, έστειλε φιρμάνι στον Κωνσταντή Κολοκοτρώνη και στον Παναγιώταρο να συνεργαστούν μαζί του και να τον προσκυνήσουν. Αυτοί αρνήθηκαν και ο αιμοδιψής Χασάν με Ασκέρι 10.000 Τούρκων και τη σύμπραξη Τουρκοβαρδουνιωτών τους πολιόρκησε σε δύο πύργους της Καστάνιας μαζί με 150 παλληκάρια τους.

Οι κλέφτες της Μάνης πολέμησαν γενναία για 12 μερόνυχτα και αφού δεν έρχονταν ενισχύσεις, επιχείρησαν ηρωϊκή έξοδο με τα γιαταγάνια.

Σκοτώθηκαν ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης και τα αδέλφια του Γεώργης και Αποστόλης ο γίγαντας (στο ανάστημα αλλά και στη λεβεντιά) Παναγιώταρος, ο πατέρας του και πολλοί συγγενείς του και παλληκάρια τους (αρκετοί εξ’ αυτών με το μαρτυρικό θάνατο της κατακρεούργησης).

Η διάσωση του Θ. Κολοκοτρώνη στη Μέσα Μάνη

Μέσα στη φονική νύκτα, η γυναίκα του Κωσταντή κατόρθωσε- ντυμένη αντρικά και μαχόμενη ηρωϊκά- να σώσει τα δύο από τα έξι παιδιά της (τα υπόλοιπα αιχμαλωτίστηκαν), την κόρη της και το 10χρονο γιο της Θεοδωρή, το μετέπειτα Αρχιστράτηγο του 21.

Η νύκτα αυτή στιγμάτισε την παιδική του μνήμη και ατσάλωσε τη θέλησή του για εκδίκηση και λευτεριά.

Ο Τζανέτμπεης Γρηγοράκης του Μαραθονησίου 3^ος Μπέης της Μάνης το 1782

Η οικογένεια των Γρηγοράκηδων ήταν πανίσχυρη στην Ανατολική Μάνη, ήταν σεβαστή και αποδεκτή σ’ ολόκληρη τη Μάνη και είχαν έδρα της καπετανίας τους σε Σκουτάρι και Αγερανό.

Οι Τούρκοι, σε μια επίδειξη ισχύος, αφού εξόντωσαν τους θρυλικούς κλέφτες της Μάνης, συνέλαβαν με μπαμπεσιά στο Μυστρά τον Έξαρχο Γρηγοράκη με τη συνοδεία του και αφού τους βασάνισαν απάνθρωπα, τους κρέμασαν. Τότε, την λαμπροβδομάδα του 1780, 3000 Μανιάτες και Μανιάτισσες, ξεχύθηκαν από το Σκουτάρι και τις γύρω περιοχές, κατέσφαξαν τους Τούρκους στο κάστρο του Πασσαβά και επέκτειναν τα όρια της Μάνης μέχρι το Κακοσκάλι!!

Φωτογραφία - Εικόνα: Μαυροβούνι: Η Καστροκατοικία του

Τζαν. Γρηγοράκη στους Γουλάδες

Ο Χασάν εξαπέστειλε 6.000 Τούρκους από την Τρίπολη εναντίον της Μάνης που όμως απέτυχαν παταγωδώς και έτσι διαπίστωσε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να σφετερισθεί την ξακουστή οικογένεια των Γρηγοράκηδων.

Με τη μεσολάβηση του Νικ. Μαυρογένη, συνέλαβαν όμηρο το Τζανέτο Γρηγοράκη - στον Πύργο του στο Μαραθονήσι- και τον πίεσαν ν’ αναλάβει το Μπεϊλίκι της Μάνης, που πολλές φορές είχε αρνηθεί. Εξ’ άλλου δεν ήταν η μοναδική φορά που ανακατευόταν στην εκλογή του Μπέη. Οι Τούρκοι πήραν ως ομήρους στην Κωνσταντινούπολη τους γιους του Γρηγοράκη, Πιεράκη και Γεωργάκη που σπούδαζαν τότε στα Κύθηρα.

Ο «ΧΡΥΣΟΥΣ ΑΙΩΝ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ» ΜΕ ΤΟ ΤΖ. ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ

Ο Τζ. Γρηγοράκης - που καταγόταν από τη Μέσα Μάνη (Άλικα) - διετέλεσε Ηγεμόνας της Μάνης για 16 ολόκληρα χρόνια (1782- 1798) και κατέχει εξέχουσα θέση στον πίνακα των Μπέηδων της Μάνης.

Ανέπτυξε οικονομικά και πολιτικά τη Μάνη, κατασκεύασε οχυρωματικά έργα και κατοχύρωσε με πύργους τα σύνορά της, κατέστησε τη Μάνη «Πολεμικό κέντρο του Μοριά», συνεργάστηκε με μεγάλες φυσιογνωμίες Ελλήνων (Λ. Κατσώνης - Α. Ανδρούτσος) αλλά και ξένων (Μέγας Ναπολέων) και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στο Έθνος στην κρίσιμη αυτή προεπαναστατική περίοδο.

Ο Ε. Yemeniz στο έργο του «Le Magne et les Mainotes», Revue des Deux Mondes, τόμ. 56, Παρίσι 1856 (σελ. 35-38) χαρακτηρίζει την περίοδο αυτή ως «χρυσούν αιώνα της Μάνης».

Ο Ρήγας Φεραίος λογάριαζε τη Μάνη ως «Ορμητήριο της Επανάστασης»

Αλλά και ο μεγάλος διανοητής και ένθερμος οραματιστής της επανάστασης Ρήγας Φεραίος που συνήγειρε το Έθνος με τους περίφημους «Θούριους» του, λογάριαζε τη Μάνη ως «ορμητήριο της επανάστασης» όπως εξ' άλλου διαφαίνεται και στους παρακάτω στίχους του:

Μανιάτες και Σουλιώτες, λιοντάρια ξακουστά

Ως πότε σταις σπηλιαίς σας, κοιμάστε σφαλιστά;;

Γνώριζε ότι η Ελληνική ψυχή βαθαίνει μέσα στις χαράδρες της Μάνης και η Εθνική Συνείδηση γίνεται πιο πλέρια μέσα στους πελαγίσιους ορίζοντές της, γι’ αυτό και σχεδίαζε να μεταβεί στους στασιαστές της Μάνης και να ξεκινήσει την επανάσταση από εκεί, οι Τούρκοι όμως τον στραγγάλισαν το 1798 και δεν πρόλαβε να εκπληρώσει το μεγάλο του όραμα.

Η ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΥ ΝΑΥΜΑΧΟΥ Λ. ΚΑΤΣΩΝΗ ΣΤΟ
ΠΟΡΤΟ ΚΑΓΙΟ ΤΟ 1792

Ο Λ. Κατσώνης, μετά την ναυμαχία της Άνδρου το 1790, όπου αντιμετώπισε πολλαπλάσιες δυνάμεις και γνώρισε την καταστροφή, διέσωσε τα εναπομείναντα πληρώματά του στην Ελαφόνησο και διέφυγε προς την Τεργέστη.

Εκεί συγκρότησε ισχυρό στόλο με 24 πλοία και το Μάρτιο του 1791 κατέπλευσε στο Πόρτο Κάγιο της Μάνης μαζί με τα 800 παλληκάρια του και τον Αρχηγό των Αρματολών της Λεβεντογέννας Ρούμελης Ανδρίτσο Ανδρούτσο, πατέρα του Οδυσσέα.

Οχύρωσε το Πόρτο Κάγιο και το έκανε ορμητήριο του, ασκώντας πειρατική δράση και ελέγχοντας το εμπόριο στη θαλάσσια περιοχή του Ταινάρου, των Κυθήρων, του Στενού της Ελαφονήσου και του Κάβο Μαλιά, σκορπώντας το φόβο ιδιαίτερα στα Τουρκικά και Αλγερινά πλοία.

Για άλλη μια φορά , έντρομοι οι Τούρκοι, κινητοποίησαν ισχυρό Τουρκικό στόλο με 30 πλοία από το ναύσταθμο της Κωνσταντινούπολης την 1^η Ιουνίου του 1792 και έφθασαν στις 28 Ιουνίου στο Πόρτο Κάγιο, για να σταματήσουν την δράση του Λ. Κατσώνη και Α. Ανδρούτσου.

Με τη βοήθεια Γαλλικής φρεγάτας μεγάλης δυνάμεως πυρός, πολιόρκησαν για 3 μέρες τα 11 πλοία του στον όρμο του Πόρτο Κάγιου και όχι μόνον δεν τον κυρίευσαν, αλλά είχαν και μεγάλες απώλειες γι' αυτό και ζήτησαν τη βοήθεια από ξηράς του Ηγεμόνα της Μάνης Τζανέτμπεη Γρηγοράκη.

Αυτός ειδοποίησε κρυφά τον Λ. Κατσώνη και την άλλη μέρα που κυρίευσαν τα πλοία οι Τούρκοι, με μεγάλη τους έκπληξη τα βρήκαν κενά.

Ο Λ. Κατσώνης ήταν ήδη στα Κύθηρα, μεταφέροντας μέσω της ξηράς το πλοίο του στον έξω όρμο κατά τη διάρκεια της νύχτας, με κυλίνδρους και τροχαλίες, βοηθούμενος και από τους κατοίκους της Μάνης. Επίσης οι Μανιάτες βοήθησαν στη διάσωση του Α. Ανδρούτσου και των παλληκαριών του.

ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΚΑΙ Ο «ΜΕΓΑΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ»;;

Δεδομένη υπήρξε η συναναστροφή με Μανιάτες και η επιρροή του Βοναπάρτη από τους Μανιάτες. Σημαντικές όμως αναφορές και ενδείξεις πιστοποιούν ότι ο θαυμασμός του Βοναπάρτη δεν οφειλόταν μόνο στις πολεμικές αρετές των Μανιατών, αλλά πιθανόν στη Μανιάτικη καταγωγή του Μεγάλου Ναπολέοντα.

Ως γνωστόν η οικογένεια Βοναπάρτη είχε στενές σχέσεις με τους Μανιάτες Στεφανοπουλαίους (οι οποίοι κατάγονταν από την Βυζαντινή οικογένεια των Κομνηνών). Την πολεμική τέχνη τη διδάχτηκε πρώτα από τους Μανιάτες.

Ο Δημήτριος Στεφανόπουλος ήταν κηδεμόνας του στη Στρατιωτική Σχολή στο Παρίσι.

Το 1785 ο Ναπολέων έγραψε την πρώτη του Πραγματεία στη Valence με τίτλο: Memare Sur I’ education des jeunes Mainotes: (Περί της αγωγής των νέων Μανιατών) - εκδ. Hatier, Παρίσι 1921. Το 1795 ο Ναπολέων ήταν στο Παρίσι σε διαθεσιμότητα και ζήτησε σε γάμο την Πανώρια Στεφανοπούλου ( χήρα Permon, αδελφή του Δημήτριου).

Η ίδια αρνήθηκε, αλλά αργότερα η κόρη της Laure παντρεύτηκε τον υπασπιστή του Ναπολέοντα Junot, έμεινε γνωστή σαν Δούκισσα D’Abrantes (από τον άνδρα της που έγινε μετέπειτα στρατηγός) και δημοσίευσε τα «Απομνημονεύματά της (που προκάλεσαν μεγάλη αίσθηση).

Αναφέρει λοιπόν ότι το 1676 ο Κων/νος Κομνηνός έφθασε στην Κορσική και ένας γιος του, ο Καλομέρος, πήγε στην Τοσκάνη για διευθέτηση θέματος με το «Μέγα Δούκα».

Ο Καλομέρος, μετά και από το θάνατο του πατέρα του, παρέμεινε εκεί και οι απόγονοί του μετέφρασαν το όνομά τους σε Buona Parte (Καλό - μέρος) και έτσι προήλθε η οικογένεια των «Βοναπάρτη».

Το ίδιο είχε ισχυριστεί και ο Γάλλος καθηγητής Hanin που εξέτασε τη γενεαλογία των «Βοναπάρτη» και μάλιστα πριν τη Γαλλική επανάσταση (που ήταν άσημη).

Την προέλευση του Ναπολέοντα από τους «Καλομεριάνους» αναφέρει και ο Άγγλος W. M. Leake, στο έργο του «Travels in the Morea», Λονδίνο 1830 (τομ. Α΄ σελ. 314). Αλλά και ο Αλέξανδρος Σούτσος στο ποίημά του «Ο Περιπλανώμενος» που δημοσιεύτηκε το 1839 γράφει τα εξής για το Ναπολέοντα:

«Διετήρει αίματός σου εις τας φλέβας του ρανίδα/ Ο Κορσικανός ο έχων τον Ταΰγετο πατρίδα/ και εις μίαν μόνην ώραν / την γην παίξας, την γην χάσας εις του Βατερλώ την χώραν»

Ο Μέγας Ναπολέων αποστέλλει το Νικολό και Δήμο Στεφανόπολι στον Τζ. Γρηγοράκη, στο Γύθειο της Μάνης το 1797

Με τη συνθήκη του Καμποφόρμιο στις 17 Οκτωβρίου του 1797 τα Ιόνια νησιά παραχωρούνταν στην Γαλλία. Ο Μέγας Ναπολέων γνώριζε ότι τα σχέδιά του για την κυριαρχία της Γαλλίας και στην Ανατολή, περνούσαν από την Ελλάδα και κατ’ επέκταση από την Θρυλική Μάνη.

Απέστειλε λοιπόν τον Αύγουστο του 1797 τους Μανιάτες της Κορσικής Δήμο και Νικολό Στεφανόπολι (απόγονους των Κομνηνών που είχαν καταφύγει στο Οίτυλο) με αποστολή στο Τζανέτμπεη Γρηγοράκη. Οι απεσταλμένοι έφθασαν στα Κύθηρα και αφού διέτρεξαν θανάσιμο κίνδυνο πνιγμού στο Στενό της Ελαφονήσου, έφθασαν στο Μαραθονήσι (Γύθειο) και παρέδωσαν την επιστολή.

Σ’αυτήν ο Μεγάλος Αρχιστράτηγος, εξαίρει τις άφθαστες ικανότητες των Μανιατών, τους θεωρεί γνήσιους απόγονους των Σπαρτιατών και ζητά τη συνεργασία τους. Αποτελεί μοναδικό εγκώμιο, η επιστολή αυτή του Μ. Ναπολέοντα προς Έλληνες πολεμιστές και αναζωογόνησε τις ελπίδες των Ελλήνων για Λευτεριά.

Ο Τζ. Γρηγοράκης όμως κηρύσσεται στασιαστής από τους Τούρκους, λόγω αυτών των συνεννοήσεων με τους Γάλλους και καθαιρείται. Οι Τούρκοι μάλιστα επιχείρησαν απόβαση στο Μαραθονήσι και κινητοποίησαν στρατεύματα από Μυστρά και Μπαρδούνια για να εξοντώσουν τον Τζ. Γρηγοράκη, αλλά απέτυχαν.

Τον Γρηγοράκη αντικατέστησε ο Παναγιώτμπεης Κουμουντουράκης (4^ος Μπέης της Μάνης ) καπετάνιος του Σταυροπηγίου ή Ζαρνάτας (1798-1803).

Ο Αντώνμπεης Γρηγοράκης 5^ος Μπέης της Μάνης το 1803

Ο Κουμουντουράκης που συνεργάστηκε με τους Τούρκους για την αντικατάσταση του δυναμικού Τζ. Γρηγοράκη, έγινε μισητός στους Μανιάτες και τον αντικατέστησε ο Αντώνμπεης Γρηγοράκης, καπετάνιος του Αγερανού (1803-1808) που έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και που κατάφερε τελικά (παρά τις αρχικές ενδοσυγκρούσεις του ) να συμφιλιώσει τις μεγάλες οικογένειες της Μάνης.

Φωτογραφία - Εικόνα: Αγερανός.

Το Πυργοκάστελλο του Αντωνόμπεη Γρηγοράκη

Ο θάνατος του ξακουστού κλέφτη Ζαχαριά στα Τσέρια της Ανδρούβιτσας στην Έξω Μάνη

Ο Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης (μετεξέλιξή του αποτελεί το Βαρβιτσιώτης) ήταν πρωτοπαλλήκαρο του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη, βοήθησε τον Λ. Κατσώνη και Α. Ανδρούτσο στη Μάνη, έλαβε πολεμοφόδια από το Μεγάλο Ναπολέοντα, είχε δεσμούς με τους Γρηγοράκηδες, είχε πρωτοπαλλήκαρο το Θ. Κολοκοτρώνη, παλληκάρια από τη Λάγια και έφερε τον τίτλο «του αρχιστράτηγου της Πελοποννήσου».

Ήταν γιγαντόσωμος, εθεωρείτο ανίκητος που «δεν τον έπιανε βόλι», είχε ταχύτητα αστραπής και πηδούσε αρματωμένος πάνω από 5 άλογα που βρίσκονταν πλάϊ - πλάϊ.

Tο Λαϊκό Αυτό Θρύλο θέλησαν να ξεκάμουν οι Τούρκοι και το πέτυχαν με μπαμπεσιά στον πύργο του κουμπάρου του Κουκέα στα Τσέρια της Ανδρούβιτσας της Μάνης, με τη συνεργασία του Μούρτζινου, του Καβιλλιέρη και του Αντώνμπεη, πιθανά γύρω στο 1805. Το κεφάλι του το’ στειλαν στις Κιτριές της Μάνης, όπου είχε προσορμίσει ο Σερεμέτ Μπέης.

Η απώλειά του θεωρείται μεγάλο πλήγμα για την κλεφτουριά του Μοριά (ακόμη και τα βουνά της Μάνης βούρκωσαν κατά το λαϊκό άσμα) αφού κατά την άποψη του Κολοκοτρώνη ο Ζαχαριάς «θάταν η ψυχή του Αγώνα του 1821».

Η Διάσωση του Θ. Κολοκοτρώνη από τη Μάνη στην Ελαφόνησο το 1806

Μετά το Ζαχαριά, ένα ακόμη ξακουστό κλέφτη του Μοριά, θέλησαν να ξεκάμουν οι Τούρκοι, το Θ. Κολοκοτρώνη που δρούσε στη Μάνη. Η μπαμπεσιά αποτελούσε και εδώ τον ενδεδειγμένο τρόπο εξόντωσης.

Ο Δουράκης του προσέφερε φιλοξενία με ... αφιόνι στο κρασί και αφού πρώτα έκλεισε τους δρόμους διαφυγής του.

Να τι λέει ο «Γέρος του Μοριά» στα απομνημονευματά του: «Με επαρακίνησε να υπάγωμεν εις το σπίτι του να πιούμε πρώτα κρασί έπειτα να φύγω. Αυτός επήγε εμπρός^. ειδοποίησε τους ανθρώπους να είναι έτοιμοι να τραβήξουν επάνω μας, ενώ εμείς επίναμεν κρασί. Ο αδελφός του δεν μας άφηκε να πάμε εμπόδισε τα σκυλιά να φωνάξουν κι’ εφύγαμε. Αφού το έμαθε ο Δουράκης αυτό έκραξε τους χωριανούς και τους επρόσταξε να βγούν μια εκατοστή να πιάσουν τους δρόμους. Εγώ ήξευρα τον τόπο και έφυγα από άλλο μέρος και πήγα εις την Μικράν Καστάνιτσα... Από εκεί ετραβήξαμεν εις τα χωριά του Πασσαβά .. τον εστείλαμε και επήγε να εύρη του Τζανετάκη τη μάννα, η οποία ήτο θυγατέρα του Παναγιώταρου. Της είπαμεν να υπάγη η ίδια να εύρη καϊκια εις το Μαραθονήσι.. Επιάσαμε εις την Συλήν (Ξυλή), εκάναμε πάλι πανιά και μας εμπόδισε ο ενάντιος άνεμος και αράξαμεν εις το Αλαφονήσι..».

Την 25^ηΜαρτίου του 1806, συνοδευόμενος από τους Μανιάτες διασώθηκε στο Ελαφονήσι που ανήκε τότε στα Επτάνησα και τη Μεγάλη Πέμπτη πέρασε στα Κύθηρα και από εκεί στη Ζάκυνθο, όπου ανέπτυξε πειρατική δράση και διακρίθηκε σαν κουρσάρος.

Στις 6 Ιανουαρίου του 1821 επέστρεψε ξανά στην Καρδαμύλη της Μάνης (Σκαρδαμούλα) για τη μεγάλη επανάσταση του 21.

Ο Κωνσταντίμπεης Ζερβάκος 6^ος Μπέης της Μάνης το 1808

Ο Ζερβάκος καταγόταν από το χωριό Καρβελάς, ήταν γαμπρός του Αντώνμπεη και φίλος του Βελή Πασά (γιου του Αλή Πασά) γι' αυτό και οι Μανιάτες τον εκδίωξαν το 1812 από τη Μάνη.

Τον αντικατέστησε ο Θεόδωρος Γρηγοράκης-ανιψιός του Τζανέτμπεη- καπετάνιος στο Μαραθονήσι.

Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΜΠΕΗ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟ - ΤΟ 1816 ΑΠΟ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΕΝΟ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ - ΚΑΙ Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΟΥ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΝΘΡΟΝΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΜΠΕΗ

ΣΤΗΝ ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Είναι πασίγνωστο ότι το «Τέλος» της ηρωϊκής πορείας του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη σφραγίστηκε το 1831 με τη δολοφονία του κυβερνήτη της Ελλάδος Καποδίστρια από τους Γ. και Κ. Μαυρομιχάλη.

Ελάχιστα γνωστό όμως είναι ότι και το «Ξεκίνημα» του Πετρόμπεη στην Ηγεμονία της Μάνης, συνοδεύτηκε από την εξόντωση του τότε «Κυβερνήτη» (Ηγεμόνα) της «Ελεύθερης Ελλάδας» (Μάνης) από τον (εξισλαμισμένο) συγγενή του Γ. Μαυρομιχάλη.

Το 1770 - στα Ορλωφικά - 8.000 Τουρκαλβανοί ξεχύθηκαν κατά φάλαγγες στη Μεσσηνία και ο Ιωάννης Μαυρομιχάλης με 400 Μανιάτες αμύνθηκε στο Ριζόμυλο. Στη συνέχεια με 24 Μανιάτες οχυρώθηκε στο Μελίπυργο - Νησί - και οι Τουρκαλβανοί χρειάστηκε να ανατινάξουν τον Πύργο για να κάμψουν την 48ωρη αντίστασή του.

Οι Emerson, Raybaund και Raffenel - στο Έργο Μαυρομιχάλαι - αναφέρουν ότι οι Τουρκαλβανοί έκπληκτοι αντίκρισαν ένα γέροντα (τον Ι. Μαυρομιχάλη ) και ένα παιδί ( το γιο του ) να βγαίνουν ζωντανοί από τα ερείπια. Το παιδί ηλικίας τότε 12 περίπου ετών εξισλαμίστηκε, έτυχε ναυτικής εκπαίδευσης ( είχε εμπειρία και από τη ταρτάνα «Μεθωνίτισσα» του πατέρα του ) και είχε εκπληκτική σταδιοδρομία στο Τουρκικό Ναυτικό με το όνομα Μεχμέτ Σουκιούρμπεης.

Το 1814 με το βαθμό του Ριαλάμπεη (Πλοίαρχου) επισκέφθηκε το Λιμένι της Μάνης με Τουρκικό στολίσκο και συνάντησε τους Μαυρομιχαλαίους. Ο Αναστ. Γούδας - στους «Παράλληλους Βίους» τ. ΣΤ΄ σελ. 121 (1874) - γράφει τα εξής: « Ο Σιουκιούρ μπεης, ωρκίσθη ενώπιον πάντων των αξιωματικών του, επανερχόμενος εις Κων/λιν, θα ζητήση ανάλογον αμοιβήν των υπηρεσιών του Μαυρομιχάλη, όν τότε διώρισε τοποτηρητήν του καθαιρεθέντος ηγεμόνος Θεοδωρόμπεη και όν πριν απέλθη επισκέφθη κατ’ οίκον. Οι πάντες δε τότε εθαύμασαν δύο τινά. Πρώτον μεν, ότι ο Σουκιούρμπεης εισήλθεν άνευ οδηγού και ως ειδήμων εις άπαντα τα λαβυρινθώδη δωμάτια του Πύργου του Μαυρομιχάλη, δεύτερον, ότι μόλις ιδών την μητέρα τούτου ησπάσθη μετά σεβασμού την δεξιά της και συνεκινείτο ακουσίως οσάκις έβλεπε μέλος της οικογενείας Μαυρομιχάλη».

Το 1816 ο Ριαλάμπεης Σουκιούρμπεης, συνέλαβε στην Ελαφόνησο τον Θεοδωρόμπεη Γρηγοράκη.

Τα Πελ/κά - τ. Ε΄, Αθήνα 1962 σελ. 103 - αναφέρουν τα εξής:

«..όταν το καλοκαίρι του 1816 ήλθεν εις την Μάνην ο Ριαλάμπεης και ήτο αγκυροβολημένος εις την κατά την είσοδον του Λακωνικού κόλπου Ελαφόνησον, επήγε να τον χαιρετήση ανύποπτος και δωροφορών ο Θεοδωρόμπεης, όστις υπό κράτησιν μετεφέρθη εις Κωνσταντινούπολιν και φυλακισθείς, απέθανεν εις το δεσμωτήριον».

Η οικογένεια των Γρηγοράκηδων - ήτο η πιο ισχυρή τότε οικογένεια της Μάνης - ανέδειξε 3 Μπέηδες που ηγεμόνευσαν τα περισσότερα χρόνια στη Μάνη ( 26 χρόνια και ακολουθεί ο Πετρόμπεης με 6 χρόνια ).

Οι Γρηγοράκηδες επίσης, υπήρξαν οι νέοι οικιστές του Γυθείου και αργότερα της Ελαφονήσου.

Ο Σουκιούρμπεης με μπαμπεσιά συνέλαβε το Θεοδωρόμπεη - ο οποίος του έφερνε και δώρα - στην σχεδόν ακατοίκητη τότε Ελαφόνησο, μακριά από τις ισχυρές του δυνάμεις στη Μάνη.

Ο Θεοδωρόμπεης φαίνεται ότι εγνώριζε τη Μανιάτικη καταγωγή του... αλλά όχι και τις προθέσεις του. Στις 2 Νοεμβρίου 1816 ο Θεοδωρόμπεης έγραφε στον κουμπάρο του Αναγνώστη τα εξής: «τον κουμπάρον μου και αδελφό και παιδί μας κυρ Αναγνώστη αδελφικώς τον ασπάζομαι και ας πασχίση εις τον Πετρόμπεη. Μόνο το γρηγορώτερο, αν αγαπάτε τον θεό, ότι δεν υποφέρνω τα τισγέτια οπού τραβώ και πεθάνω...».

Στις 20 Δεκεμβρίου του 1817 ο Πετρόμπεης απάντησε με μεγάλη καθυστέρηση στις 3 επιστολές του Αναγνώστη και μεταξύ άλλων έγραψε τα εξής: «Ημείς γίνωσκε ότι σε υπεραγαπώμεν με καθαρότητα και τον Ομέρ καπετάνιον ωμιλήσαμεν τα δέοντα και τον ενδοξομεγαλοπρεπεστάτον ριαλάμπεη εφένδη τα αναγκαία εγράψαμεν».

Ο ιστορικός Σ.Β. Κουγέας ( Πελ/κά τ. Ε σελ. 106 ) γράφει τα εξής: « Ο ενδοξομεγαλοπρεπέστατος Ριαλάμπεης ( πλοίαρχος ), ο εκθρονίσας τον Θεοδωρόμπεην Γρηγοράκην δια να ενθρονίσει τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλην, είναι κατά παράδοξον σύμπτωσιν και αυτός Μαυρομιχάλης, θείος του Πετρόμπεη». (Άλλοι ιστορικοί τον αναφέρουν ως πρώτον εξαδελφόν του).

Το ίδιο έτος που συνέλαβε το Θεοδωρόμπεη στο Ελαφονήσι

(το 1816) ο Ριαλάμπεης Σουκιούρμπεης κατέφθασε με ναυτική μοίρα στη Μάνη και έφερε στον Πετρόμπεη τον επίσημο διορισμό του ως Ηγεμόνα ( Μπας-Μπογού ) της Μάνης.

Ο Πετρόμπεης παρέδωσε τους γιούς του Γεώργιο και Αναστάσιο ως εγγύηση πίστης στο «δοβλέτι». Στις 3 Απριλίου του 1819 ο Σουκιούρμπεης - με πατρική στοργή - γράφει στον Καπετάν Νικόλα Κοκοβίλε ( Υδραίο Έγκριτο ) τα εξής: «Ο υιός του μπέγη της Μάνης Αναστάσιος .. επειδή μήνας οκτώ πάσχει από κακοχωνευσίαν στομαχίου.. εκρίναμεν εύλογον.. να αποπέμψωμεν αυτόν τω ιδίω αυτού πατρί ..».

Ζητά από τον Κοκοβίλε να ναυλώσει καϊκι για τη Μάνη και υπογράφει ως «Μεχμέδ Σουκιούρμπεγης Καπιτανάμπεγης του βασιλικού στόλου». Πράγματι ο δαιμόνιος Σουκιούρμπεης το 1818 προήχθη σε Πατρώνα - μπέη (υποναύαρχο) του Τουρκικού στόλου και το 1819 σε καπετάνια - μπέην (αντιναύαρχο και Διοικητή των θαλασσίων δυνάμεων της Άσπρης Θαλάσσης ).

Την 1^η Οκτωβρίου του 1819 υπέγραψαν πρακτικό συμφιλίωσης οι Μαυρομιχαλαίοι με τους Γρηγοράκηδες και τους Τρουπάκηδες για να μπορέσει να ξεκινήσει η επανάσταση. Όμως στις «5 8βρίου 1819» ο Πετρόμπεης - γεμάτος αγωνία - γράφει στον Αναγνώστη: «.. αν γυρεύσης τον Καπετάν μπέη και είναι ζωντανός..». Τι είχε συμβεί ;; Την 1 Ιουλίου του 1819 ο Σουκιούρ είχε παυθεί από τους Τούρκους και είχε εξορισθεί στα Ασιατικά παράλια.

Ο Δρακίδης πιστεύει ότι « η απομάκρυνσή του ωφείλετο εις τας υπονοίας των Τούρκων για τα αισθήματά του προς τους Μαυρομιχάλας». Οι Καλκανδήδες και οι Κουμουνδουράκηδες - αντίπαλοι του Πετρόμπεη - έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη για το Μπεηλίκι της Μάνης και ο Πετρόμπεης στράφηκε ανήσυχος προς τους Υδραίους.

Ο ραδιούργος όμως Σουκιούρμπεης κατόρθωσε όχι μόνο να γλυτώσει την αγχόνη αλλά έπεισε το Σουλτάνο να τον στείλει στη Ρόδο όπου διετέλεσε Διοικητής εκεί μέχρι το 1835.

Στη Ρόδο μέχρι πρόσφατα εσώζετο το Σεράϊ του και στο Καστελλόριζο και στη Νίσυρο υπάρχει μέχρι σήμερα το επώνυμο Σουκιούρης. Ο Γ. Μαυρομιχάλης λοιπόν που έγινε Σουκιούρμπεης ήταν η αιτία να γίνει ο Πέτρος Μαυρομιχάλης ... Πετρόμπεης.

Ο ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΗΓΕΜΟΝΑΣ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ 1815 - 1821