ΜΑΝΗΠΑΙΔΕΙΑ MANIPEDIA Η ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ : ΜΑΝΗ - ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΟΓΟΝΑ ΜΑΝΗ ΞΕΚΙΝΑ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 ΣΤΙΣ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ

Η ύλη της Εγκυκλοπαίδειας της Μάνης συμπληρώνεται συνεχώς

<!-- AddThis Button BEGIN

</ body>. -->

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΟΓΟΝΑ ΜΑΝΗ ΞΕΚΙΝΑ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

ΣΤΙΣ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821 Η ΟΡΚΟΜΩΣΙΑ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΕΟΠΟΛΗ

Στο ναό των Ταξιαρχών της Τσίμοβας (Αρεόπολης) ο Πετρόμπεης και οι οπλαρχηγοί της Μάνης εκήρυξαν για πρώτη φορά την Ελληνική επανάσταση του 1821 στις 17 Μαρτίου.

Οι ιερείς ευλόγησαν τα όπλα των επαναστατημένων Μανιατών, οι οποίοι ύψωσαν τη σημαία της επανάστασης - που αποτελείτο από λευκό ύφασμα και μαύρο σταυρό- στη μικρή πλατεία των Ταξιαρχών στη θέση «Κοτρώνι».

Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης αναφερόμενος στην Εθνική εξέγερση αναφέρει τα εξής: «Αναπτυσσομένης της ιδέας περί της επαναστάσεως, ο σπινθήρ της ελευθερίας ήναπτε τον ενθουσιασμόν των Ελλήνων, οίτινες διενοούντο περί της ενάρξεως του πολέμου.

Όθεν την 17ην Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσιν τα όπλα κατά των Τούρκων...». ( η Μάνη είχε τότε πληθυσμό περίπου 35.000, οικισμούς 180 και 800 πύργους και οι μαχητές της ανέρχονταν μέχρι και 10.000 άνδρες).

Από τη Μάνη άρχισε να απλώνεται ο πολύφυλλος ανθός της Λευτεριάς σ’ολόκληρη την Ελλάδα.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ ΣΤΙΣ 19 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ 1821

Xαλκογραφία: ΜΑΡΑΘΟΝΗΣΙ (ΓΥΘΕΙΟ) 1835

ΟΙ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΔΕΣ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΠΡΩΤΟΙ ΤΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ 19 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ 1821

Οι αγώνες των Μανιατών ξεχείλιζαν σαν τα πολύτρεχα νερά του Ταϋγέτου και δρόσιζαν τις ψυχές των υποδούλων του Μοριά στους κάμπους της Λακωνίας και της Μεσσηνίας.

Στις 19 Μαρτίου οι Γρηγοράκηδες ύψωναν τη σημαία της επανάστασης στο Γύθειο (Μαραθονήσι). Στο Αρχείο του Τζωρτζάκη Γρηγοράκη (σελ. 75, που ερεύνησε ο Πανεπιστημιακός Απ. Δασκαλάκης) διαβάζουμε τα εξής: «Τούτη τη ώρα εις τες οκτώ ήμισυ άνοιξεν ο πόλεμος ενταύθα, δια τούτο ετελείωσαν τα ψεύματα... Σάββατον δείλι (1821)..».

Συγχρόνως οι δυνάμεις της Ανατ. Μάνης ξεχύνονταν σε ολόκληρη τη Λακωνία κυνηγώντας τους έντρομους Τούρκους που κατέφευγαν στα κάστρα της Μονεμβάσιας και του Μυστρά για να σωθούν.

Φωτογραφία - Εικόνα: ΓΥΘΕΙΟ: Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΤΖΑΝΕΤΑΚΗ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ ΣΤΗΝ ΚΡΑΝΑΗ

Οι Επίφαντοι Μανιάτες επαναστάτες κατευθύνονται προς το «Υπερνεφελές κάστρο του Μοριά» τη Μονεμβάσια στις 19-23 Μαρτίου του 1821

Μανιάτικες δυνάμεις όπως: 80 με το Βενετσανάκη Λιάκο, 400 από τη Λάγια με τον Ι. Βασιλάκη Καλαμπόκη, 200 από την Κοίτα με τον Πέτρο Λυμπερόγγονα, 250 από το Γύθειο με τον Κυριακούλη, 40 με το Δημ. Τσιγκουριό, 25 με τον Γ. Αντωνάκο, 40 με τον Παν. Κοσονάκο, 150 με τον Πιέρρο Γρηγοράκη, 25 με τον Ι. Κατσούλη κ.α. άρχισαν να κινούνται προς τη Μονεμβάσια.

Από το Αρχείο του Τζανετάκη διαπιστώνουμε ότι οι κινήσεις αυτές άρχισαν να εκδηλώνονται από την 19^η Μαρτίου του 1821.

Ο Τζανετάκης με τους Μανιάτες κατευθύνεται προς το Μυστρά στις 19-23 Μαρτίου του 1821

Ταυτόχρονα με την Επ. Λιμηρά και τη Μονεμβάσια οι Μανιάτες ανέλαβαν πολεμικές επιχειρήσεις και προς την υπόλοιπη Λακωνία με τελικό προορισμό το οχυρό κάστρο του Μυστρά.

Ακόμη και οι φιλοπόλεμοι και σκληροτράχηλοι Τουρκοβαρδουνιώτες έτρεξαν έντρομοι να κλειστούν στο κάστρο του Μυστρά.

Ούτε όμως εκεί αισθάνθηκαν ασφαλείς και μαζί με τους άλλους τρομοκρατημένους Τούρκους που βρίσκονταν στο κάστρο, κατέφυγαν προς την Τριπολιτσά την επομένη της 25^ης Μαρτίου του 1821 !!

ΣΤΙΣ 20 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ 1821 Ο ΗΛΙΑΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕ 150 ΜΑΝΙΑΤΕΣ ΕΙΣΕΒΑΛΕ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Ο Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου ανήσυχος παρακολουθούσε κάποιες ύποπτες κινήσεις στη Μάνη (στον Αλμυρό είχε φθάσει πλοίο με πολεμοφόδια στα μέσα Μαρτίου) και ζήτησε ενισχύσεις από τον Πετρόμπεη που του έστειλε το γιο του Ηλία προς βοήθεια. Ανύποπτος για την παγίδα που του είχαν στήσει, ζήτησε και άλλες ενισχύσεις από τον Πετρόμπεη. Αυτό ήταν και το σύνθημα εφόδου που περίμεναν οι οπλαρχηγοί της Μάνης.

ΣΤΙΣ 22 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ 1821 ΟΙ ΜΑΝΙΑΤΕΣ ΚΥΡΙΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

΄Εφοδος του Θ. Κολοκοτρώνη, των Καπετανάκηδων, Κουμουντουράκηδων, Χρηστέηδων, Βενετσανάκηδων και του Παπαφλέσσα, Νικηταρά και Αναγνωσταρά

Στις 22 Μαρτίου το απόγευμα 2000 ένοπλοι της στρατιάς της «Δυτικής Σπάρτης» όρμησαν από τις Κιτριές της Μάνης και πολιόρκησαν με τους επίλεκτους οπλαρχηγούς τους την Καλαμάτα, ενώ ο Κεφάλας με τον Νικηταρά απέκοψαν το δρόμο προς την Τριπολιτσά.

Στις 23 Μαρτίου το πρωί ο Αρναούτογλου παρέδωσε την πόλη χωρίς αντίσταση στον Αρχηγό των Ελληνικών Δυνάμεων Πετρόμπεη ο οποίος και κράτησε τον Τούρκο αγά ως όμηρό του για να τον ανταλλάξει με το γιο του Αναστάσιο.

ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΤΙΣ 23 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

Το μεσημέρι, στις όχθες του χειμάρου Νέδωνος, μπροστά από τη Βυζαντινή εκκλησία των Αγ. Αποστόλων, 24 κληρικοί ευλόγησαν τα όπλα των Μανιατών και των υπόλοιπων Ελλήνων Αγωνιστών μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα κάτω από τις ενθουσιώδεις πατριωτικές ιαχές των επαναστατών και τις χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες των ελεύθερων πλέον εκκλησιών.

Ο Πετρόμπεης με τους οπλαρχηγούς της Μάνης, ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Νικηταράς, ο Αναγνωσταράς και οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί μαζί με τους αγωνιστές τους ορκίστηκαν με φλογερό πάθος πίστη στην επανάσταση και Λευτεριά στους σκλαβωμένους Έλληνες.

Ο ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ - ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ- ΑΠΟΣΤΕΛΛΕΙ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΙΣ 23 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ 1821

«Η Μεσσηνιακή Γερουσία»

Μετά τη δοξολογία ακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών και συγκρότηση μιας «Επαναστατικής Επιτροπής» που ονομάστηκε «Μεσσηνιακή Γερουσία» της οποίας τη Γενική Αρχηγία ανέλαβε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης που έφερε και τον τίτλο του «Αρχιστράτηγου των Σπαρτιατικών δυνάμεων» και του «Ηγεμόνα της Μάνης».

Ο Πετρόμπεης με την επιτροπή, άρχισαν τον σχεδιασμό και συντονισμό του Αγώνα του ’21 και εξέδωσαν επίσημη προκήρυξη - για πρώτη φορά - προς την Ευρώπη με την οποία τους γνωστοποιούσαν την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης και ζητούσαν τη βοήθεια τους. Το πρωτότυπο αυτής της προκήρυξης, βρίσκεται στα Αρχεία του Υπουργείου των Εξωτερικών της Αγγλίας.

Ο Θ. Κολοκοτρώνης με τους «τρακόσιους Μανιάτες του Λεωνίδα» στη Σκάλα στις 24 Μαρτίου του 1821

Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας, ο Κολοκοτρώνης κατευθύνθηκε προς την Τριπολιτσά.

Διέθετε μόνο 30 παλληκάρια δικά του και πλαισιώθηκε από 200 Μανιάτες του Μούρτζινου και 70 του Πετρόμπεη. Η είδηση «έρχεται ο Κολοκοτρώνης με τους Μανιάτες» διέσχιζε τα λαγκάδια των κατατρεγμένων Ρωμέϊκων χωριών και τα ξεσήκωνε.

Στη Σκάλα έφθασε ο Παπαφλέσσας, ο Αναγνωσταράς και ο Π. Κεφάλας και την 25^η Μαρτίου του 1821 ξεκίνησαν μαζί για την Τριπολιτσά αφού «ρίξαν και μια χιλιάδα τουφέκια, τρεις μπαταριές, δια να ακούση ο κόσμος να σηκωθή» όπως αφηγείται ο Κολοκοτρώνης.

Οι Μαυρομιχαλαίοι με τους Μανιάτες πολιορκούν την Κορώνη στις 25 Μαρτίου του 1821

Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας και η υπόλοιπη Μεσσηνία σηκώθηκε στο πόδι. Στις 24-25 Μαρτίου η Κυπαρισσία, η περιοχή της Τριφυλλίας, και οι περιοχές της Μεθώνης, Πύλου και Κορώνης είχαν επαναστατήσει και οι Τούρκοι για ασφάλεια είχαν κλειστεί στα κάστρα της Μεθώνης, του Νεόκαστρου (Πύλου) και της Κορώνης.

Ο Πετρόμπεης έστειλε τους αδελφούς του Αντώνιο και Ιωάννη (Κατσή) που μαζί με τους προκρίτους της περιοχής, Εμμανουήλ Δαρειώτη και Ιωάννη Καράπαυλο, άρχισαν να πολιορκούν το κάστρο της Κορώνης.

Οι Μωραΐτες πίνουν το μεθυστικό κρασί της Λευτεριάς από το Γιοματάρι της Μάνης

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η Ν. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΣΤΙΣ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ 1821

Το ανίσκιωτο όνειρο της Μάνης για τη Λευτεριά έλαμπε και μοσχοβολούσε νωρίτερα τούτη τη χρονιά, σαν το χιόνι του Απρίλη που το πλουμίζουν τα χρυσαφένια στρωσίδια της ηλιόλουστης μέρας την Ανατολή και σαν τα χρυσάνθεμα του δειλινού που τα αγγίζουν οι γαλανόφτερες αύρες του ζεφύρου για να μας χαρίσουν την αναπνοή της Άνοιξης.

Στις 25 Μαρτίου η πλάση του Μοριά είχε αρχίσει να ξασπρίζει από το Νότο

Λεύτερος ο Μοριάς στο Νότο στις 25 Μαρτίου του 1821. Όσοι Τούρκοι παρέμεναν ακόμη σ’αυτόν είχαν κλειστεί κατατρομαγμένοι στα ισχυρά κάστρα του ( Μονεμβάσια , Κορώνη, Μεθώνη, Νιόκαστρο ).

Η 25^η Μαρτίου του 1821 σαν ημέρα έναρξης της Ελληνικής επανάστασης αποτελεί ένα θρύλο ο οποίος στηρίχθηκε κυρίως στο Γάλλο ιστορικό Πουκεβίλ που έγραψε το 1824 την ιστορία του 21.

Ο θρύλος όμως απέχει από την ιστορική πραγματικότητα. Όπως είδαμε η επανάσταση ξεκίνησε νωρίτερα από την 25^η Μαρτίου - όπως είχε προκαθορισθεί αρχικά- και στην Αγία Λαύρα δεν υπήρχε ψυχή την ημέρα αυτή, παρά τα θρυλούμενα για Παλαιών Πατρών Γερμανό και επαναστάτες με το λάβαρο του Αγώνα. Τη μόνη σχέση που μπορεί να έχει ο Π. Π. Γερμανός με την 25^η Μαρτίου, είναι ότι την ημέρα αυτή γιόρταζε τα γενέθλια του (γεννήθηκε στις 25-3-1771 ) και όρκιζε ορισμένους επαναστάτες στην Πάτρα. Ακόμη και στη Β. Πελοπόννησο είχαν λάβει χώρα πολεμικά επεισόδια - έστω και μικρής εκτάσεως - πριν από την 25^η Μαρτίου όπως στη Βοστίτσα (Αίγιο), στα Καλάβρυτα, στην Πάτρα κ.α.

Η έναρξη όμως του Αγώνα στις 17 Μαρτίου στη Μάνη, η απελευθέρωση της Λακωνίας και οι πολιορκίες της Μονεμβάσιας και του Μυστρά, η απελευθέρωση της Καλαμάτας και των ευρύτερων περιοχών της Μεσσηνίας, η συγκρότηση της Επαναστατικής Επιτροπής και ο σχεδιασμός του Αγώνα από τον Αρχιστράτηγο Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τους διάσημους οπλαρχηγούς του ( Κολοκοτρώνη, Παπαφλέσσα, Αναγνωσταρά, Νικηταρά κ.α.), η πρώτη Επίσημη Προκήρυξη του Αγώνα στους Ευρωπαίους από τον Πετρόμπεη και η άμεση μεταλαμπάδευση του Αγώνα -από τη Μάνη στο στρατηγικό κέντρο του Μοριά - ισχυροποιεί πλέον την άποψη ότι η «Ελληνική επανάσταση του 1821, ξεκίνησε από τη Μάνη και την ευρύτερη περιοχή της και μάλιστα πριν από την θρυλούμενη- ως επίσημη ημέρα εξεγέρσεως - 25^η Μαρτίου.

Εξ' άλλου ο Σπυρίδων Τρικούπης - Ιστορία τόμ. Α΄ σ. 368- γράφει τα εξής: «Ψευδής είναι η εν Έλλάδι επικρατούσα ιδέα ότι εν τη Μονή της Αγίας Λαύρας ανυψώθη κατά πρώτον η σημαία της Ελληνικής Επαναστάσεως».

Από τα άνανθα βράχια της Αρχέγονης Μάνης άρχισε να αναβλύζει λοιπόν το δροσονέρι της Λευτεριάς και από τη Ν. Πελ/σο άρχισε να ροδοσκάει η αυγή του πολυπόθητου ονείρου.

« 300 Μανιάτες μιμήθηκαν το Λεωνίδα» - όπως αναφέρει ο Θ. Κολοκοτρώνης - στον Αγ. Αθανάσιο στις 29 Μαρτίου

Οι Έλληνες πολιορκούσαν την Καρύταινα και 1700 Φαναρίτες Τούρκοι έσπευσαν να τους ενισχύσουν.

Ο Θ. Κολοκοτρώνης κάλεσε σε βοήθεια τον Ηλία Μαυρομιχάλη που βρισκόταν στο Λεοντάρι, αλλά ο «παλιάνθρωπος» απεσταλμένος - όπως τον αποκαλεί ο ίδιος - δεν τον ειδοποίησε.

Τότε με 300 άλλους Μανιάτες έκλεισαν τη διάβαση του Αγ. Αθανασίου και για 6 ώρες κράτησαν μπροστά στις επελάσεις των Τούρκων. Τραυματίστηκαν οι οπλαρχηγοί των Μανιατών Πιέρρος Βοϊδής Μαυρομιχάλης και Α. Δουράκης και σκοτώθηκαν 5-6 παλληκάρια τους.

Τότε ο Κολοκοτρώνης έπιασε τη γέφυρα του Ρουφιά στον Αλφειό και ενισχυμένος από το Ζ. Χριστόπουλο, «χάλασε» αρκετούς Τούρκους σ’ αυτή την κρίσιμη μάχη.

Ήταν η πρώτη μάχη του Αγώνα που κέρδιζαν οι Έλληνες διότι τη Ν. Πελοπόννησο οι Τούρκοι την εγκατέλειψαν αμαχητί ή κλείστηκαν στα κάστρα της. Στην Καρύταινα συγκεντρώθηκαν 5-6000 ενθουσιώδεις Έλληνες στρατιώτες - ανοργάνωτοι και άπειροι όμως- και στις 31 Μαρτίου που φάνηκε ο Τούρκικος στρατός με 2500 άνδρες ο Κολοκοτρώνης βρήκε μόνο τους Μανιάτες και τους Μεσσήνιους να πολεμούν τους Τούρκους, όταν επέστρεψε από τη βίγλα (στο χωριό Φλωριό) στη γέφυρα της Καρύταινας.

Πρέπει να τονίσουμε ότι η προσφορά των εμπειροπόλεμων Μανιατών, υπήρξε ανεκτίμητη ιδιαίτερα κατά την έναρξη του Αγώνα, τη στιγμή που οι περισσότεροι Έλληνες επαναστάτες ήταν άπειροι και αγύμναστοι.

Χαρακτηριστική ήταν η ευχή του Κολοκοτρώνη κατά την πρόποση: « ο θεός να μας φυλάη απ’ τους συντρόφους μας στο πόλεμο» υπογραμμίζοντας έτσι πόσο ατζαμήδες ήταν ακόμη και στο σημάδι. Ο Φιλήμων αναφέρει ότι οι Μανιάτες γύμναζαν τους άλλους Έλληνες στη χρήση των όπλων.

Φωτογραφία - Εικόνα: ΠΡΟΑΣΤΙΟ Ή ΠΡΑΣΤΕΙΟ, το σύνθετο Πυργόσπιτο του Περδικέα και Χιουσέα

ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΝΗΣ

ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ - ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΔΡ. ΜΕΝΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Ο Πιέρρος Μαγγιόρος Γρηγοράκης Γενικός Αρχηγός της πολιορκίας της Μονεμβάσιας στα τέλη Μαρτίου.

Στο μεταξύ οι Μανιάτες, Επ. Λιμηρίτες, Κυνούριοι, Μονεμβασιώτες, Κυθήριοι, Κρητικοί κ.α. που συγκεντρώθηκαν στη Μονεμβάσια, ανακήρυξαν Γενικό Αρχηγό της πολιορκίας του κάστρου, το Μανιάτη Πιέρρο Μαγγιόρο (Ταγματάρχη) Γρηγοράκη, που είχε χρηματίσει ταγματάρχης στο Ρωσικό στρατό.

Ο επίσκοπος του Έλους Άνθιμος ευλόγησε τα όπλα τους στο τέλος Μαρτίου και τελικά το ισχυρό κάστρο της Μονεμβάσιας κυριεύτηκε στις 21 Ιουλίου του 1821.

3000 Τούρκοι επιτίθενται στον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη το Πάσχα του 1821

Άπειροι και διαλυμένοι οι Έλληνες και μόνο ο Κολοκοτρώνης με τον Ηλία Μαυρομιχάλη, τον Τρουπάκη, τον Αναγνωσταρά και τον Παπαφλέσσα προσπαθούσαν να συγκροτήσουν νέα στρατόπεδα έξω από την Τριπολιτσά.

Στις 10 Απριλίου οι Τούρκοι επιτέθηκαν σε 500 παλληκάρια του Κ. Μαυρομιχάλη και Αντ. Νικολόπουλου στην Βλαχοκερασιά και μετά από τον ηρωϊκό θάνατο του Νικολόπουλου, του Παναγιώτη Βενετσανάκη ( υφοπλαρχηγού του Κυρ. Μαυρομιχάλη ), του Μανιάτη «Καπετάν Ξάνθου» καθώς και αρκετών παλληκαριών τους, τους ανάγκασαν να οπισθοχωρήσουν στα ορεινά.

Φωτογραφία - Εικόνα: ΜΑΝΗ, ΛΑΓΙΑ: πολυσύνθετα λίθινα Πυργοτειχίσματα με τους χαρακτηριστικούς «Κόλουρους Πύργους» του Μαυροδακάκου και του Γιαννόγγονα (1838)

ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΑΝΗΣ

ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ - ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΔΡ. ΜΕΝΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ